De Marke - Deel 6: kan het ook anders? ‘Samen innoveren en kennis delen’

Een toekomstgericht erf en duurzame melkveestal

De Marke heeft als doel om een bijdrage te leveren aan het toekomstperspectief van agrariërs en een positieve impact te leveren op de omgeving. Fleur: “We willen de onderzoeksfaciliteiten inrichten voor de toekomst en flexibel kunnen reageren op toekomstige onderzoeksvragen.” De vernieuwing bij De Marke moet leiden tot een duurzame melkveestal met hightechelementen, zoals het meten van emissies, observeren van diergedrag en automatisch voeren en melken. Daarnaast een erf van de toekomst en een innovatiecentrum, waarbij onderzoek, monitoring van duurzaamheidsindicatoren, co-creatie gericht op innovatie en kenniscirculatie centraal staan. Natuurlijk hebben wij ook te maken met randvoorwaarden als financiën en vergunningen.

Duurzame melkveestal met hightech elementen

Een belangrijke ontwikkeling is de keuze voor een vrijloopstal en te starten met een zandbodem in de zomer en stro in de winter. De stal blijft flexibel in te richten, zodat er bijvoorbeeld ook van stalbodem veranderd kan worden en ook deels weer ligboxen kunnen worden geplaatst, indien gewenst. “Het blijft een zoektocht, maar deze zoektocht geeft ons ook mogelijkheden voor verder onderzoek naar dierwaardigheid, verschillende stalbodemtypen, emissiebeperkende maatregelen en mestkwaliteit”, zegt Fleur.

Innovatiecentrum

Fleur vervolgt: “Ook voor het nieuwe innovatiecentrum hebben we stappen gemaakt. We willen hier ontmoeting en inspiratie faciliteren.” Het nieuwe gebouw krijgt biobased elementen en wordt een plek voor co-creatie gericht op innovatie en kenniscirculatie. Een centrale stamtafel, expositieruimte, flexibele werkplekken en extra vergaderruimtes zorgen voor interactie en kruisbestuiving tussen WUR-medewerkers, agrariërs, regionale organisaties (zoals VK-Oost, en De Innovatie Coöperatie), studenten, bedrijfsleven, overheid en bezoekers. De Marke moet een plek zijn waar mensen graag naartoe komen. Het biedt ruimte om samen te werken aan nieuwe innovaties, maar ook om kennis te delen. Via een dashboard worden actuele duurzaamheidskenmerken, zoals emissiewaarden en bodemgesteldheid, inzichtelijk gemaakt.

Reflectie op Zoektocht De Marke: kan het ook anders?

Anneloes Fleerkate (Manager Vereniging Vruchtbare Kringloop Oost):

"Voor De Marke is het belangrijk om de verbinding met de agrariërs te behouden. De stal, zoals deze er nu staat, staat bij het merendeel van de melkveehouders op het erf. Antwoorden die De Marke ontwikkelt op vraagstukken zijn daarmee eenvoudiger uit te rollen naar de grote groep. Het is daarom belangrijk om de zoektocht van De Marke breder te delen, zoals in het leernetwerk VK-Oost. Wat werkt wel? En wat werkt juist niet? Deze vragen zijn belangrijk om (gezamenlijk) te onderzoeken en vervolgens te delen met de grote groep agrariërs. En zo de sector als geheel toekomstbestendig te houden."

Meer vragen dan antwoorden

Hoewel de zoektocht veel inzichten heeft opgeleverd, blijven er ook nog veel vragen over. Op veel kennisvragen is nog geen antwoord. Vooral in samenhang is er nog weinig onderzocht. “Sommige antwoorden vinden we pas als we ermee aan de slag gaan. Dat is niet erg, dat is juist de reden waarom we er zijn”, aldus de locatiemanager. “De Marke blijft experimenteren en is flexibel om bij te sturen wanneer nodig. Geduld is hierin essentieel.”

Toch zijn er al belangrijke stappen gezet samen met andere partners, zoals de aanleg van de demotuin voor biobased gewassen, het biobased vergaderpaviljoen en de Houtwal 2.0. Ook erkenning van De Marke als nationale sensoronderzoekslocatie voor stalemissies melkvee was een belangrijke mijlpaal. Door het paviljoen zoekt een andere doelgroep toenadering tot De Marke. Dat is een interessante ontwikkeling, omdat gezamenlijke oplossingen hierdoor dichterbij komen.

Netwerken en samenwerking

De Marke functioneert als ontmoetingsplaats voor agrariërs en andere belanghebbenden op regionaal, nationaal en internationaal niveau. Naast wetenschappelijk onderzoek is kennisoverdracht tijdens inleidingen en rondleidingen een kernactiviteit. Nieuwe technologieën, zoals VR-brillen, maken het mogelijk om bijvoorbeeld gewasgroei in de winterperiode te visualiseren.

De Vrienden van De Marke, inmiddels een groeiende groep betrokkenen, zien De Marke als een ontmoetings- en inspiratieplek. Fleur: “Mooi dat ze af en toe komen, geïnspireerd raken en samen met ons aan innovaties werken.” De Boerenstuurgroep denkt actief mee en geeft advies over de vernieuwing en onderzoeksprogrammering bij De Marke. Daarnaast hebben we afgelopen periode mensen uit de diverse geledingen van ons netwerk (agrarische ondernemers, wetenschap, onderwijs, beleidsmakers, ketenpartijen en maatschappelijke organisaties) benaderd voor de nieuwe Adviesraad. Het doel van deze adviesraad is het adviseren bij strategische, wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken. “In de toekomst moet de nadruk nog meer komen te liggen op de programmering van het onderzoek. Dit willen we verder uitbouwen.”

Ook netwerkorganisaties zoals VK-Oost, Koeien & Kansen en Netwerk Praktijkbedrijven spelen een sleutelrol. “Er is niet één manier om iets te doen, elke plek is anders. Ik geloof sterk in het kennis ontwikkelen en delen vanuit een netwerk. Juist door samen kennis te ontwikkelen, kunnen we stappen zetten en kennis in de praktijk brengen,” benadrukt Fleur. Het doel is om een omgeving te creëren waar netwerkorganisaties zich thuis voelen en zelf ook actief bijdragen aan kennisoverdracht, bijvoorbeeld door rondleidingen en demonstraties. Het moet een logische en goede uitvalsbasis voor mensen zijn om te werken en te ontmoeten. Tegelijkertijd hoeft niet alles bij De Marke te gebeuren; agrariërs doen ook praktijkonderzoek op hun eigen bedrijf. Denk aan het Leerprogramma van VK-Oost of de deelnemende bedrijven aan Koeien & Kansen.”

Reflectie op Zoektocht De Marke: kan het ook anders?

Michel de Haan (Projectleider Koeien & Kansen):

"Poah, De Marke bruist! Dat is mijn eerst reactie na het lezen van bovenstaand artikel. Een nieuwe stal, een aantrekkelijke onderzoekslocatie en een mooie ontmoetingsplek. Voor agrarisch Nederland en geïnteresseerden in het buitengebied. En dan met name op zandgrond. Vat ik het maar even snel samen. Daar wil ik bij zijn en van op de hoogte blijven. Want, gaat het vernieuwde bedrijf met de nieuwe stal echt de gewenste resultaten tonen? Ik hoop het wel, want De Marke was altijd het bedrijf binnen Koeien & Kansen met aansprekende prestaties. Hopelijk blijft De Marke koploper binnen Koeien & Kansen. "

De toekomst van De Marke

De Marke blijft in verbinding met agrariërs, onderwijs, bedrijfsleven, overheid kennisinstellingen en innovatiehubs in de Achterhoek, zoals CIVON, SmartHub Incubator Industry en De Steck. “Daarnaast vormt de aanvraag die we ingediend hebben voor Experimenteerlocatie Oost een mooi voorbeeldproject waarin gezamenlijk kennis ontwikkeld gaat worden. Dit biedt kansen voor verdere samenwerking en het aantrekken van nieuwe onderzoeksprojecten.” De nadruk ligt op innovatie, onderzoek en praktijkgerichte toepassingen. Dit alles wordt mogelijk gemaakt door een divers team bij De Marke, bestaande uit onderzoekscoördinatoren, projectleiders, onderzoekers en praktijkmensen. Mensen met verbindende kwaliteiten worden daarbij steeds belangrijker. Alleen door deze krachten te bundelen, kan De Marke haar rol als koploper in agrarische innovatie blijven vervullen.